Kolejną miejscowością, która chcemy Państwu zaprezentować w naszym cotygodniowym cyklu jest Chrząstów.

 

 

CHRZĄSTÓW

Miejscowość w północnej części gminy, przy drogach powiatowych: 1 143R (Gawłuszowice Chrząstów-Mielec) i 1 142R (Chrząstów-Trześń). Ma powierzchnię 721 ha. Części wsi to: Budy, Chrząstówek, Grobla i Kolonia. W dniu 31 XII 2018 r. liczyła 699 mieszkańców.

Głównym zajęciem chrząstowian jest rolnictwo; według stanu na 31 XII 2019 r. funkcjonuje 257 gospodarstw rolnych. Sporo mieszkańców pracuje w Mielcu. Są też firmy prywatne; wg CEIDG (stan na 9 VI 2020 r.) było ich 36.

W pejzażu wsi wyróżniają się: kaplica pw. Dobrego Pasterza, Zespół Szkolno-Przedszkolny, Dom Strażaka, młyn i stadion. Sportową wizytówką jest drużyna piłki nożnej LKS Dromader, grająca w ligach regionalnych. Liderem organizacji społecznych pozostaje niezmiennie Ochotnicza Straż Pożarna, od 1997 r. funkcjonująca w Krajowym Systemie Ratowniczo-Gaśniczym.

Badania archeologiczne wykazały, że na tym terenie istniała osada w epoce żelaza. Pierwsze wzmianki o Chrząstowie i Woli Chrząstowskiej pojawiły się w dokumentach z ostatniego trzydziestolecia XV w., a w 1526 r. wymieniono folwark Chrząstówek. Nazwa może pochodzić od prastarego polskiego nazwiska szlacheckiego Chrząst. W XV i XVI w. właścicielami tych ziem byli Mieleccy. Na początku XVII w. jako właściciel Chrząstowa wspominany jest szlachcic Pruszyński. W latach 1618-1620 r. wieś zakupili Ossolińscy, a od 1728 r. Tarnowscy.

W czasach zrywów niepodległościowych chlubną kartę zapisała grupa chrząstowian, która walczyła w powstaniu styczniowym 1863 r. 20 XII 1872 r. uchwalono akt fundacyjny szkoły, a właścicielka chrząstowskiego majątku Karolina Tarnowska z Chorzelowa przeznaczyła nań działkę. W 1873 r. zbudowano budynek i zorganizowano 1-klasową szkołę ludową.

Odwiecznym utrapieniem były wylewy Wisłoki, toteż pod koniec XIX w. z zadowoleniem przyjęto budowę wałów przeciwpowodziowych. W 1900 r. założono Ochotniczą Straż Pożarną i już w tym roku jej jednostka brała udział w gaszeniu pożarów w Chrząstowie i Mielcu.

W pierwszych latach I wojny światowej wieś mocno ucierpiała, bowiem 7 XI 1914 r. na jej terenie wojsko austriackie broniło swych pozycji przed nacierającymi Rosjanami. Niestety, blisko trzydziestu chrząstowian biorących udział w działaniach wojennych zginęło lub zaginęło bez wieści. W okresie międzywojennym naprawiono szkody wojenne. Rozwinęła się działalność polityczna Stronnictwa Ludowego i Związku Młodzieży Wiejskiej oraz społeczna OSP. 1 I 1934 r. Chrząstów został włączony do gminy Gawłuszowice. Ważnym wydarzeniem było zorganizowanie wielkiej manifestacji chłopskiej z udziałem marszałka Sejmu RP Macieja Rataja (3 VI 1934 r.), a jej głównym punktem było poświęcenie sztandarów Stronnictwa Ludowego przez ks. Feliksa Podgórniaka z Rzędzianowic. Miesiąc później wielka powódź spowodowała wiele nieszczęść i strat materialnych.

Czas II wojny światowej zapisał się wieloma tragicznymi wydarzeniami, kolejnymi ofiarami ludzkimi i zniszczeniami. Niektórzy chrząstowianie nie pozostawali obojętni wobec terroru Niemców i należąc do oddziałów ZWZ-AK lub BCh uczestniczyli w akcjach dywersyjnych. Szczególnie okrutny finał miała pacyfikacja wsi 14 VII 1944 r., kiedy niemieccy żandarmi zastrzelili cztery osoby. W tym ekstremalnie trudnym czasie starano się o wzajemną pomoc, m.in. przez założenie w 1941 r. spółdzielni spożywców, za zgodą niemieckich władz okupacyjnych. Wykazywano się też wielką odwagą, np. ukrywając żydowską rodzinę Honigów (Dobrowolscy) czy prowadząc tajne nauczanie.

Po II wojnie światowej gromada Chrząstów należała nadal do gminy Gawłuszowice, a w latach 1950-1972 do gromady Chorzelów. Okres ten zapisał się ważnymi inwestycjami, wykonanymi w dużym zakresie w czynie społecznym, m.in.: elektryfikacja i drogi. W związku z utworzeniem 7 klasowych szkół podstawowych zbudowano barak, a następnie w 1959 r. budynek szkolny. W 1969 r. oddano do użytku remizę strażacką, którą później rozbudowywano. Wielu chrząstowian dojeżdżało do pracy w Mielcu. W 1971 r. utworzono Ludowy Klub Sportowy z sekcją piłki nożnej. Po reorganizacji podziału administracyjnego państwa w 1973 r. sołectwo Chrząstów weszło w skład gminy Mielec i tak pozostało do dziś.

W ramach reformy oświatowej szkoła w 1973 r. została przemianowana na filię Szkoły Podstawowej w Złotnikach. W 1979 r. zbudowano boisko, a dwa lata później drużyna przyjęła nazwę mieleckiego samolotu Dromader. Od roku szkolnego 1981/1982 reaktywowano ośmioklasową szkołę podstawową. W 1993 r. zbudowano sieć gazową. Dla potrzeb i rozwoju szkoły w latach 1993-2003 rozbudowano i unowocześniono budynek szkolny, m.in. poprzez budowę sali gimnastycznej i jej zaplecza. Potwierdzeniem uznania dla aktywności, wyposażenia i wyszkolenia jednostki OSP było wpisanie jej w 1997 r. do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego. Kolejnym ważnym przedsięwzięciem było wybudowanie na początku lat 90. Kaplicy pw. Dobrego Pasterza, poświęconej w 1994 r. W niej odbyły się uroczyste Msze Święte z okazji 100-lecia OSP (2001 r.) i 130-lecia Szkoły Podstawowej (2004 r.). Także w latach 90. zbudowano sieć wodociągową, a w pierwszych latach XXI w. kanalizację i oświetlenie uliczne. Przez pewien czas aktywność przejawiło Stowarzyszenie „Nasza Idea”, które m.in. wydało cenne biuletyny informacyjne „Nasz Chrząstów”. W 2018 r. przeprowadzono remont budynku komunalnego pod potrzeby sołectwa. Z dniem 1 I 2019 r. rozpoczął funkcjonowanie Zespół Szkolno-Przedszkolny, składający się ze szkoły podstawowej i przedszkola.

Tekst pochodzi z książki „Gmina Mielec”, którą można wypożyczać w gminnych bibliotekach oraz bezpłatnie odebrać w Urzędzie Gminy Mielec. Ilość egzemplarzy jest ograniczona. Publikacja w wersji PDF jest również do pobrania na stronie Urzędu Gminy Mielec.

Galeria zdjęć:

• 
• 
• 
•